دریس ون نوتن طراح بلژیکی در مارچ ۲۰۲۴ اعلام بازنشستگی کرد که باعث شوک و ناراحتی اهالی مد شد. او به‌تازگی آخرین و صدوبیست‌ونهمین نمایش خود را در هفتهی مد مردانه‌ی پاریس برگزار و برای همیشه با طراحی خداحافظی کرد.
در این مطلب از مجله‌ی کمد سارک، بیش از هرچیزی به دیدگاه متفاوت و طرز تفکر این طراح مستقل می‌پردازیم؛ همان طرز فکری که به او کمک کرد در دنیای پرماجرای فشن، با طمأنینه و مستمر راه خود را در پیش بگیرد و الگویی برای طراحان نسل جدید باشد.
زیبایی‌شناسی طراحی‌های او تلاشی برای دستیابی به ساختاری غنی، ترکیب رنگ‌ها، بافت‌ها و چاپ است. ون نوتن معتقد است برای شخص خاصی طراحی نمی‌کند و در هر فصل چندین شخصیت متفاوت را برای مجموعه‌اش تصویرسازی می‌کند. لباس‌ها در عین سادگی بحث‌برانگیزند و جای تأمل دارند.
زندگی و شروع کار دریس ون نوتن
دریس ون نوتن یکی از طراحان مد معروف بلژیکی است که با ترکیب‌های منحصربه‌فردش از زیبایی و کارایی، تاریخچه‌های فرهنگی و زندگی مدرن و امثال این تضادها شناخته می‌شود. در ادامه به تفصیل به مواردی از زندگی و حرفه‌ی او می‌پردازیم.
دریس ون نوتن در سال ۱۹۵۸ در آنتورپ بلژیک متولد شد. ون نوتن در خانواده‌ای از تولیدکنندگان پوشاک و تاجر به دنیا آمد؛ پدرش یک مغازه‌ی لباس مردانه داشت و پدربزرگش خیاط بود. هر دو پدربزرگ او مجموعه‌دار هنری بودند و به گفته‌ی خودش از کودکی با هنر سروکار داشت.
پس از فارغ‌التحصیلی درخشان از آکادمی هنرهای زیبای آنتورپ، به عنوان مشاور طراحی آزاد کار کرد. در سال ۱۹۸۶ اولین مجموعه‌ی شخصی خود از لباس‌های مردانه را راه‌اندازی کرد.
او تا مدت زیادی برندش را به طور مستقل اداره کرد و برخلاف بسیاری از برندها در دهه‌ی نود زیر نام شرکت‌های بزرگ لوکس چون LVMH نرفت. او آزادی عمل و آرامش را به این‌که سالانه چندین مجموعه‌ی فشرده ارائه دهد، ترجیح داد.
در سال ۲۰۱۸ بود که دریس ون نوتن، یکی از آخرین نامهای مستقل مد اروپا، اکثریت سهام تجاری خود را به گروه لوکس اسپانیایی Puig فروخت. این حرکت نشان‌دهنده‌ی مشکلی است که برند‌های مستقل در بازار جهانی به دلیل فشار مستمر برای نوآوری و رشد فناوری با آن مواجه هستند.
و در نهایت مارچ ۲۰۲۴ بود که نوتن اعلام بازنشستگی کرد. او در نامهای عمومی نوشت: «رویای من این بود که صدایی در مد داشته باشم. آن رویا به حقیقت پیوست. اکنون، می‌خواهم تمرکزم را روی همه‌ی چیزهایی که هرگز برایشان وقت نداشتم، قرار دهم.» .البته او در لاین محصولات زیبایی برندش که آن را «روح برند» می‌نامد و همچنین به عنوان طراح فروشگاه و مشاور برند، فعالیت خواهد کرد.
دیدگاه دریس ون نوتن در مد و طراحی
همان‌طور که گفته شد، دریس دیدگاهی متفاوت به مد دارد. او بسیار واقع‌بین است و خودش و راه خودش را به خوبی می‌شناسد. اون برند ون نوتن را به شیوه‌ی شخصی‌اش و در آنتورپ اداره کرد و به پایتخت‌های مد کوچ نکرد.
دریس ون نوتن بر عقایدش استوار بود و از اولین فشن‌شو در ۱۹۹۱ تا نمایش پایانی به آن‌ها وفادار ماند. در ادامه به طرز تفکر وی در طراحی لباس و دنیای فشن می‌پردازیم.
۱. تعادل و هارمونی همه چیز است.
– دریس ون نوتن همیشه سعی می‌کند بین دیدگاه‌های گذشته و نیازهای حال و آینده در طراحی‌های خود تعادلی حفظ کند.
– او به دنبال ایجاد هماهنگی در مواردی مانند زیبایی و زشتی، زنانگی و مردانگی، رنگ‌های متضاد و پترن‌های جدید و… است.
– دریس ون نوتن به ترکیب سنت و کار دست با نوآوری و بهره بردن از تکنولوژی تأکید دارد.
– طراحی‌های او تعادلی بین خلاقیت و کاربرد هستند و به همین دلیل مورد توجه علاقه‌مندان به مد در سراسر جهان قرار گرفته‌اند.
۲. زیبایی در نقص
– دریس ون نوتن از عالی بودن و بی‌نقصی خوشش نمی‌آید.
– او زیبایی را در واقعی بودن و ترکیب زیبایی و زشتی می‌بیند.
– مجموعه‌ی مورد علاقه‌ی او از کارهای خودش، شو فرانسیس بیکن است. دریس بعد از دیدن نمایشگاه این نقاش، از هم‌نشینی جادویی نقص و کمال برای مجموعه‌اش الهام گرفت. او می‌گوید: «در آن واحد هم از نقاشی‌ها متنفر بودم هم عاشقشان بودم. آن‌ها هم زیبا بودند هم زشت و چیزهایی مثل این من را شگفت‌زده می‌کنند و به من می آموزند.»
۳. دور بودن از هیاهو
– او بارها اشاره کرده که زندگی در شهرهای کوچک را به شلوغی شهرهای بزرگ ترجیح می‌دهد.
– او که تمام فعالیت‌های برندش در آنتورپ است، می‌گوید شهر بزرگ انرژی را از آدم می‌گیرد و اجازه‌ی تفکر عمیق نمی‌دهد.
– از آن‌جا که فردی کنجکاو است و به همه چیز و همه جا دقت می کند، بودن در شهر کوچک این امکان را به او می‌دهند که با همه نوع آدم و سلیقه و تفکری در ارتباط باشد. امری که در شهر بزرگ شدنی نیست؛ چرا که افراد مجبور هستند به گروه‌هایی مثل همسایه‌های یک محله یا افراد اهل موسیقی جز یا اهل گالری‌گردی تقسیم شوند و دنیا را از دید گروه کوچک خود می‌بینند.
– ون نوتن حتی بعد بازنشستگی این تفکر را برای برندش حفظ می‌کند. اکثر شرکای بالقوه‌‌‌ی برندش می‌خواستند خانه را به پاریس یا میلان منتقل کنند، اما او اصرار داشت که در آنتورپ بماند.
او در آخرین مصاحبه‌اش گفت: « [حضور در آنتورپ] بخشی از روح ماست و این یک واقعیت است که وقتی شما در شهر بزرگ مد نیستید، فاصله‌ای سالم [با هیاهو و سرعت دنیای فشن] ایجاد می‌کنید. در نتیجه لباس‌های متفاوتی خلق می‌کنید.»
۴. همیشه در حال جست‌وجو و یادگیری
– دریس همواره به جزئیات اطرافش توجه می‌کند؛ از اخبار روز تا شکفتن یک گل. این توجه به جزئیات در طراحی‌هایش نیز مشهود است.
– او از فرهنگ‌های مختلف یاد می‌گیرد و المان‌های مورد علاقه‌اش از هر فرهنگ را برگزیده و کنار هم می‌چیند؛ به عنوان مثال، او از المان‌های فرهنگ هندی و المان‌های فرهنگ آفریقایی در کنار یکدیگر استفاده می‌کند.
– انتخاب و ترکیب این لایه‌ها به شیوه‌ی شخصی او، به تعادل و چیدمان در طراحی‌هایش کمک می‌کند.
– او از منابع متنوعی مانند هنر، موسیقی، فرهنگ و تاریخ الهام می‌گیرد؛ اما نگاهش به آینده و کاربردی بودن لباس‌هایی است که طراحی می‌کند.
۵. هدف نهایی دریس ون نوتن
– هدف نهایی او از طراحی مد، نه فقط ارائه‌ی یک نمایش زیبا و مهیج، بلکه آن است که مردم لباس‌هایش را بخرند و بپوشند.
– ون نوتن تبلیغات انجام نمی‌دهد و تنها راه نمایش طراحی‌هایش، نمایش‌های مد شش ماهه است. بنابراین این نمایش‌ها را به عنوان ارائه‌ی پایانی زحمات، ایده‌ها و زمان پشت لباس‌ها می‌داند.
آخرین مجموعه‌ی ون نوتن
«هیچ آغاز و پایانی وجود ندارد». این بیانیه‌ای بود که ون نوتن در آخرین فشن‌شوی خود اعلام کرد.
ون نوتن قصد نداشت نمایش آخرش گذشته‌نگر باشد یا حس نوستالژی بدهد؛ اما حضور مدلی که در اولین نمایشش در سال 1991 راه رفته بود و فویل‌های نقره ی درحال پرواز روی زمین که یادآور نمایش پاییز 2006 با برگ‌های طلایی بودند، اشاره به سفر نوتن در طول زمان داشتند. این اجرا مانند نامهای عاشقانه به دنیای مد بود.
منتقدان زیادی ون نوتن را شاعر خطاب کردند و گلن مارتنز طراح دیزل هم بعد از دیدن شو گفت: «برای من نمایش‌های او حکم شعر و زیبایی دارند و البته عالی هستند.»
پخش موسیقی دیوید بویی که اتفاقا در رابطه با زمان بود، حرکات با وقار مدل‌ها و حضور طراحان سرشناس برای ادای احترام، ترکیبی پر احساس و بی‌عیب برای این کت‌واک پایانی رقم زد.
او همچنین توانایی‌اش در به کارگیری و ترکیب تکنیک‌های نوآورانه را به رخ کشید. در مجموعه‌ی بهار-تابستان 2025 ون نوتن، شاهد طرح‌هایی به شیوه‌ی همیشگی او یعنی خیاطی سبک، لباس‌های بلند و شلِ هماهنگ با بدن و نه در برابر آن، هستیم. همچنین لایه‌بندی‌های غیرقابل تصوری مثل بلوز شفاف و ظریف روی پالتویی ضخیم، تاپ و شلوارهای شفاف ارگانزا که با تعادل کامل در کنار فوتر رسمی قرار گرفته‌اند.
گلدوزی‌های ظریفی، با نخ های طلایی و نقره‌ای روی لباس‌ها بود و کارماده‌های خاصی مثل چرم براق با چاپ پوست مار، پشم‌های فلورسنت پفی، مخمل‌های مجلل، و پلی‌استر بازیافتی نیمه‌شفاف که همگی در کنار هم یک کل منسجم را شکل دادند. در بخش پترن‌ها هم گل‌های بزرگی با روش سنتی «جابجایی جوهر» ژاپنی از میان دکمه‌ها و شلوارها و ترنچ‌کت‌ها بیرون آمده بودند.
ون نوتن بعد از چهار دهه فعالیت، در اوج موفقیت و محبوبیت خود خداحافظی کرد و دلیل این کارش را چنین پاسخ داد: «مد یک حرفه نیست؛ یک روش زندگی است و یک اعتیاد است. مانند بسیاری از اعتیادها، در یک نقطه‌ی خاص، از کنترل خارج می‌شود.»
منابع:
www.gq.com
www.thecut.com
www.nytimes.com
www.theguardian.com
