نشست تخصصی ارتباط مد و هنر با همکاری كمد سارک

نشست تخصصی «ارتباط مد و هنر» توسط نخستین رویداد پوشاک ایرانی مدساز با همکاری کمد سارک در تاریخ 25 مردادماه 1403 با استقبال خوب فعالان و متخصصان عرصه‌ی مد و پوشاک برگزار شد.

رویداد مدساز به عنوان بخش جنبی دومین کنفرانس ملی «مطالعات میان‌رشته‌ای در ادبیات و هنرهای کاربردی، موسیقی، نمایش و سینما» با هدف شناسایی طراحان لباس جوان کشور و معرفی این استعدادهای نوظهور به جامعه‌ی مد ایرانی شکل گرفته است. در راستای اهداف این رویداد که تلاش در جهت اعتلای مد ایرانی است، نشست تخصصی «ارتباط مد و هنر» شکل گرفت.

برای تبیین بیشتر ارتباط مد و هنر در این نشست، از چهار سخنران فعال در این عرصه دعوت به عمل آمد تا از زوایای مختلفی این همبستگی را شرح دهند. هم‌چنین تلاش شد تا با متخصصان این حوزه، بخش‌های کمترشناخته‌شده‌ی مد در کشورمان بار دیگر مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.

اهمیت لباس‌ های مفهومی و هنری در رویداد مدساز

در ابتدای نشست ساره سیاحی، دبیر اجرایی رویداد مدساز، ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان و صاحب‌‌نظران حوزه‌ی مد، به تبیین بیشتر رویداد پرداخت. وی اشاره کرد: «سال‌هاست در جشنواره‌ها و رویدادهای کشور فقط به لباس اجتماع پرداخته می‌شود و بخش‌های دیگر مد به فراموشی سپرده شده است. یکی از شاخه‌های مهم مد که باعث پرورش خلاقیت بیشتر طراحان لباس و ارتباط بیشتر مد و هنر می‌شود، طراحی لباس مفهومی است. موضوعی که در این رویداد به آن پرداخته شده و هنرمندان در دو بخش رقابتی طراحی و تصویرسازی و ارائه‌ی آثار مفهومی و هنری می‌توانند شرکت کنند.»

سیاحی تمایز رویداد مدساز را علاوه بر بهره‌مندی از مزایای جوایز و اعتبار دانشگاهی، معرفی منتخبان به عنوان طراح لباس به نمایش‌های تئاتر، سینما و ارکسترهای موسیقی دانست و گفت: «از این طریق به دنبال ارتباط بیشتر طراحان لباس خلاق با بدنه‌ی هنر کشور هستیم.»

شرکت در این رویداد برای عموم آزاد است و موضوع بخش رقابتی، طراحی مدرن با الهام از فرهنگ و هنر اصیل ایرانی است. علاقه‌مندان جهت شرکت و ثبت‌نام می‌توانند به نشانی وبسایت https://artconference.ir/modsaz/ مراجعه نمایند.

همکاری کمد سارک

پرستو نباتی، سردبیر کمد سارک به اهمیت ارتباط مد و هنر پرداخت و گفت: «کمد به عنوان یک مرجع تخصصی همواره سعی کرده تمام جنبه‌های تأثیرگذار در به وجود آمدن مد را بررسی کند و امروز قرار است به بررسی بخش هنری آن بپردازیم. البته موضوع ما این نیست که آیا مد هنر است یا نه، زیرا از نظر ما مد هنر است و در این نشست به بررسی بیشتر آن پرداخته می‌شود.»

در ادامه چهار سخنران که همگی از فعالان و صاحب نظران حوزه‌ی خود محسوب می‌شوند به همراه مجریان کارشناس‌ که از نویسندگان مجله‌ی کمد سارک انتخاب شده بودند، به گفتگو نشستند.

عدم آموزش‌ اصولی مد مفهومی در ایران

نخستین سخنرانی این نشست با جعفر شریعت آغاز شد. او دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی طراحی لباس از LED Milano و برنده‌ی مسابقات فشن در سطح جهانی و هنرمند حوزه‌ی فاین آرت است.

شریعت ریشه‌های نگاه هنری به طراحی لباس را مدیون چارلز فردریک ورث و پل پوآره دانست و تولد حقیقی مد مفهومی را در سال 1980 میلادی عنوان کرد، زمانی که هنر و مفاهیم آن آرام آرام به مفاهیم دیزاین فشن رسوخ کرده بود. او اشاره کرد: «هنر بر این باور است که نیازی به طراحی شئ کاربردی ندارد و بالعکس مد همیشه یک شئ کاربردی پوشیدنی است و این موضوع همواره به عنوان گَپ میان هنر و فشن تا امروز وجود دارد.»

او از لحاظ کاربردی بودن، لباس‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کند.  اهمیت لباس‌ها در دسته اول به دلیل مفهوم و کانسپت است نه کاربردی بودن لباس. دسته دوم مابین هنر، مفهوم و کاربرد قرار می‌گیرد که به نوعی هنر پوشیدنی نام می‌گیرد و اما دسته سوم مربوط به لباس‌های صرفا کاربردی است.

شریعت دلایل مختلفی را مسبب عدم پرورش مد مفهومی در ایران دانست که یکی از مهمترین آن‌ها را کمبود آموزش صحیح و اصولی مد مفهومی در کشور عنوان کرد. او نسبت به برگزاری این‌گونه نشست‌ها که سبب آگاهی‌بخشی بیشتر در این حوزه می‌شود، ابراز امیدواری کرد.

ورود به میدان قدرت هنر از منظر جامعه‌ شناسی

مرضیه زارع به عنوان مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه‌ی مد مفهومی، با رویکرد جامعه‌شناسی و از منظر پیر بوردیو به مد مفهومی و جایگاه آن در ایران پرداخت. زارع در ابتدا به تعریف میدان هنری پرداخت و گفت: «میدان هنری یعنی مهم نیست که چه چیزی زیباست یا نیست، زیبایی در ذات اشیا نیست، بلکه محصول مناسبات اجتماعی میان مخاطبان و نیز استفاده‌ی آن‌ها از اثر هنری است. از نظر بوردیو اصل کمیابی برای موفقیت اثر هنری کارساز است و هرچه چیزی کمتر به دست بیاید و دیریاب‌تر باشد، قابلیت بیشتری برای ایجاد تمایز دارد.»

در اصل صاحبان قدرت کسانی هستند که لباس را به عنوان کالایی مصرفی و کاربردی شناخته و معرفی می‌کنند؛ از این‌رو هنرمندان لباس مفهومی، صاحب میدان ضعیف‌تری هستند که می‌خواهند به میدان هنر وارد شوند و تعریفی تجسمی از لباس ارائه کنند.

زارع در ادامه از شرایط هنرمندان مد مفهومی در ایران می‌گوید: «در گذشته بسیاری از هنرمندان نخبه‌ی این عرصه به دلیل نبود میدان قدرت در ایران، مجبور به مهاجرت شدند و کماکان با الهام از مؤلفه‌های ایرانی اما در کشورهای غربی کار می‌کنند. خوشبختانه در حال حاضر شرایط در حال تعدیل است و قشر نخبه و رسانه، بیش از گذشته به مد مفهومی می‌پردازند.»

اثربخشی جنبش‌ های طراحی لباس بر هنرهای نمایشی

بهنام ترابی به عنوان مدرس گروه نمایش در دانشگاه، نویسنده و کارگردان تئاتر، تلاش کرد تا در سخنانش ارتباط لباس با هنرهای نمایشی را مورد واکاوی و بررسی قرار دهد.

او از نحوه‌ی پوشش در نمایش‌های معاصر و خلاقیت‌هایی که گاه با پرفورمنس آرت و بادی آرت یکی می‌شود، سخن گفت. ترابی به مواردی در تئاتر معاصر پرداخت که لباس همچون اثر هنری در نمایش و حرکات بازیگر اثرگذار است؛ گویی بازی هنرمند در عرصه‌ی نمایش تبدیل به پرفورمنس آرتی می‌شود که حاصل همکاری طراح لباس و بازیگر است.

مفهوم‌ سازی ایده‌ ایرانی در مد

شریف رضوی، عضو هیئت مدیره‌ی انجمن توسعه‌ی مد ایران، در این نشست به اصول مفهوم‌سازی ایده‌ی ایرانی در مد پرداخت. وی راه نجات حوزه‌ی مد ایران و ورود به بازارهای بین‌المللی را تنها از یک طریق و آن هم استفاده‌ی درست از مفاهیم و ایده‌ی ایرانی دانست که از نظر او هنوز در ابتدای این مسیر هستیم.

رضوی در ادامه می‌گوید: «مد معاصر و سیستم مد در غرب روایت می‌شود. اگر طراحان ژاپنی توانستند فرهنگ ژاپن را در صنعت غرب وارد کنند، با تکیه بر مفاهیم کشورشان از طریق تجرید و انتزاع در این راه موفق شدند. تنها راه رقابت ایرانی‌ها در صنعت مد غرب، فقط ایده‌ی ایرانی تجرید شده است. ایران را محدود به جغرافیای سیاسی فعلی ندانید، بلکه فلات ایران که فرهنگ ایرانی در آن گسترده است را در نظر بگیرید.»

یکی از آسیب‌های امروز طراحی لباس در ایران از نظر رضوی، تقلید نادرست از مفاهیم ایرانیست. او می‌گوید: «استفاده‌ی عین به عین از المان‌های ایرانی را به کرات مشاهده می‌کنیم. برای استفاده‌ی درست از هرچیز، می‌بایست از منطق آن بهره ببریم. طراح ایرانی از منطق طبیعت استفاده می‌کرده نه صرفا تقلیدی ظاهری از طبیعت.»

در پایان نشست، محمدرضا عزیزی به عنوان دبیر اجرایی کنفرانس و بهار اسماعیل‌پور به نمایندگی از برند سارک از تمامی سخنران‌ها تشکر و قدردانی کردند. هم‌چنین در ادامه از مهمان‌های گرامی که در نشست حضور داشتند، تقدیر و مجالی برای گفت‌وگوی بیشتر در باب هنر و مد میان صاحب‌نظران و فعالان این حوزه میسر شد.