صنعت مد دومین صنعت آلاینده در جهان است. صنعت مد و مد پایدار از رویکردی جدید در زمینه مد است که به عنوان پاسخ به مصرفگرایی و آلودگی زمین مطرح شده است.
از دهه 1990، خردهفروشان برای پاسخگویی به تقاضای بالا در رابطه با ترندهای مد، لباسهای ارزان قیمت و بیکیفیت تولید میکنند. قبلاً در چهار فصل کالکشن توسط کمپانیها ارائه میشد این در حالیست که امروزه به بیش از 10 مجموعه در سال میرسد.
بازیافت نساجی هر ساله تنها تقریباً 15٪ از کل تولیدات را تشکیل میدهد و 85٪ از این تولیدات به محل دفن زبالههای میروند. هنگامی که مصرفکنندگان لباس را دور میریزند، نه تنها باعث هدررفتن پول و منابع میشود، بلکه تجزیه مواد در محل دفن زباله 200+ سال به طول میانجامد. در طی فرآیند تجزیه، منسوجات گاز متان تولید میکنند و مواد شیمیایی سمی را شسته و در آبهای زیرزمینی و خاک پخش میکنند. در مقاله تأثیرات نساجی و صنعت پوشاک بر محیط زیست به این موضوع بیشتر پرداختهایم.
مد پایدار چیست؟
مد پایدار لباسی است که به محیط زیست ما آسیب نرساند و از مواد سبز ساخته شده باشد. بسیاری از مردم متوجه تأثیر منفی پارچه و خرید بیش از حد لباس بر محیط زیست نیستند. پوشاک و منسوجات را میتوان به طور عمده جمعآوری، بستهبندی و مجددا به مواد اولیه تبدیل کرد، تا محصولات جدید پوشاک یا غیرپوشاک تولید شود.
ادعای کمپانیها در مورد پایبندی به مد پایدار و سازگاری با محیطزیست
متخصصان این صنعت پارچههای سازگار با محیط زیست را ابداع کرده و در مورد گزینههای جایگزینی مواد حیوانی تحقیق کردهاند. برخی از خانههای مد در جستجوی چرمهای گیاهی ساختهشده از لایههای پلاستیکی هستند، برای دانستن اطلاعات بیشتر در این رابطه مطلب چرم تولید شده از گیاهان دری جدید به سوی صنعت مد و فشن را از دست ندهید. آنها همچنین باید تحت سیستم صدور مجوز قرار بگیرند که اهداف مربوط به پسماند را دربرداشته باشد. این حرکت به سمت آیندهای پاکتر و سبزتر است.
مد پایدار با هدف درنظرگرفتن حقوق موجودات زنده، طراحیهای خلاقانهای هماهنگ با ارزشهای حرفهای و کیفیت بالا را هدف قرارمیدهد. خانههای مد میخواهند مشتریان به آنچه میپوشند افتخارکنند. نه فقط از نظر زیباییشناسی، بلکه از طریق پیامی که طرحها منتقل میکنند، که تأثیر مثبت بر محیط و جامعه است. چنین ابتکاراتی میتواند به ایجاد درآمد مکرر و وفاداری مشتری کمک کند، که یک چالش همیشگی برای برندها است که هزینههای زیادی برای بازاریابی میکنند.
تغییر سبک زندگی
حرکت به سمت این سبک زندگی آسان نیست و همیشه این برندها نیستند که تغییرات مثبت را آغاز میکنند. بنابراین، در اینجا چند روش ساده برای بازیافت و استفاده مجدد از آنها در زندگی شخصی شما آورده شده است.
- لباسهایتان را مبادله کنید:
احتمالاً این جمله را شنیدهاید که میگوید: “سطل آشغال یک انسان، گنجینه انسان دیگری است.” در مورد لباس دست دوم شما نیز همین مسئله وجود دارد.
- اجاره لباس در موقعیتهای خاص:
برای موارد خاص که نیاز به لباس جدیدی دارد، مانند مصاحبه شغلی این مورد پیشنهاد جذابی خواهد بود.
- لباسهای سالم و بلا استفاده برای خودتان را اهدا کنید:
اهدای لباس به موسسات خیریه راهی عالی برای جلوگیری از ورود منسوجات به محل دفن زباله است.
سلبریتیها و مد پایدار
اخیراً اما واتسون، بازیگر، مد پایدار را در کانون توجه قراردادهاست! او وقتی لباس کالوین کلین را در Met Gala به تن کرد خبرساز شد. این لباس از بطریهای بازیافتی تهیه شده است! اما اشاره کرد: صنعت مد دومین آلاینده آب شیرین در کره خاکی است، دیگر برای من کافی نیست که یک کالا زیبا باشد، من میخواهم مطمئن باشم که اثر منفی باقی نگذارد. پلاستیک آلاینده عظیمی در سیاره ما است. این لباس از سه عنصر مختلف تشکیل شده است: شلوار، دامن و تاپ. بنابراین میتوان آن را به روشهای مختلف پوشید.
چند برند که با روش های ابتکاری با زباله مقابله می کنند:
اکوالف (Ecoalf)
اکوالف برندی اسپانیایی که مسیری از ابتدا پایدار را شروع کرده است و برند پوشاک خود را در سال 2009 تاسیس کرد و مأموریتی فراتر از تجارت و کسب ثروت را شروع کرد. در این برند، پلی استر، پشم و پنبه، لاستیکهای فرسوده و آسیابهای قهوه، لباسها و لوازم جانبی ما میشوند. ما باید تعادل بین نیازهای خود و سلامتی سیاره را پیدا کنیم. باید همه بخشی از راه حل باشیم و با هم برای یک سیاره فراتر از فصل آینده کار کنیم. خاویر گویانه بنیان گذار این برند پایدار میگوید: میخواستم برای نسل بعدی، استفاده از منابع طبیعی را متوقف کنم.
من به لزوم تنظیم مجدد الگوهای فصلی مزخرف اعتقاد دارم. فقط از طریق مشارکت با ذینفعان مختلف مد (عمده فروشان، نمایندگان، برندها و…) میتوانیم به این مهم دست پیدا کنیم. باید متعهد شویم که فصلها را تراز کنیم: تابستان را در تابستان و زمستان را در زمستان بفروشیم. ترندهای مد یکی از اصول اصلی طراحی این برند نیست. آنها معتقدند که طراحی خوب نه جدید است و نه قدیمی. بلکه این فقط پلی است از گذشته به آینده. آنها در کنار این عقیده هستند، حتی اگر فروش کمتری داشته باشد.
مواد مورد استفاده در راستای حفظ صنعت مد و مد پایدار
پلی استر بازیافت شده
با استفاده از پلیاستر بازیافتی کاهش مصرف آب 20٪ و مصرف انرژی 50٪ انجام میشود. مبدا پلی استر بازیافتی:
- پلی استر بازیافتی حیوانات خانگی
- پلی استر بازیافتی از دریا
- پلی استر بازیافت شده از پوشاک
نایلون بازیافت شده
بسیاری از کتها با نایلون بازیافتی ساخته میشوند. به لطف پیشرفتهترین فناوری، قادر به تولید پارچههای بسیار سبک و نرم هستند که لباسهایشان را قابل شناسایی میکند.
نایلون بازیافتی در مقایسه با فرآیندهای معمولی مورد استفاده برای نایلون، تعداد مراحل تولید را به شدت کاهش میدهد. این کاهش فرآیندها منجر به کاهش انتشار کربن دی اکسید و مصرف آب میشود. هنگامی که لباسها به پایان عمر فعال خود میرسند، نایلون بازیافتشده میتواند دوباره بازیافت شود. از نایلون ساخته شده با مواد باقیمانده فرآیندهای تولید نیز استفاده میشود.
نخ نایلونی بازسازی شده از تورهای ماهیگیری دور انداخته شده (25٪)، فرشهای فرسوده (25٪) و ضایعات نایلون (50٪) ساخته میشود. همه این سطل زباله بازیابی شده و به یک نخ جدید تبدیل میشود که دارای همان خصوصیات نایلون ساخته شده از مواد اولیه بکر است.
الیاف پنبه بازیافت شده
حدود 3٪ از سطح جهان برای تولید پنبه استفاده میشود. بیش از نیمی از مزارع پنبه به صورت مصنوعی آبیاری میشوند و حداکثر 90 درصد آب مصرفی قابل آشامیدن است. تولید پنبه غالباً در کشورهای در حال توسعه واقع شدهاست، جایی که جمعیت در حال حاضر برای دسترسی به آب آشامیدنی سالم مشکل دارند. این برند تاکنون در روند تولیدش، بیش از 63 میلیون لیتر آب در مقایسه با تولید یک کالای پوشاک معمولی برای کره زمین پس انداز کردهاست. پنبه الیاف فشرده از نظر آب و مواد شیمیایی است و به دلیل تولید پنبه فعلی ما نمیتوان دسترسی نسلهای آینده به آب را تحت تأثیر قرارداد.
بنابراین باید:
- ردپای آب را در تولید پنبه کاهش داد.
- به بهترین پنبه بازیافتی رسید.
- روند رنگرزی را کاهش داد.
الیاف پشم بازیافت شده
پشم بازیافتی به عنوان جایگزینی برای پشم معمولی که مستقیماً از حیوانات تهیه میشود، انتخاب شدهاست. پشم از طریق یک فرآیند مکانیکی بازیابی میشود که مشابه روشی است که برای پنبه استفاده میشود. درست مانند پنبه بازیافتی، پشم احیا شده همیشه مادهای با کیفیت پایین یا درجه دو در نظر گرفته شدهاست. هدف این برند اما این است که کیفیت این مواد را بالا ببرد، به طوری که به سطح پشم بکر برسد.
برای دستیابی به این هدف، در دو زمینه کار میکند:
- انتخاب مواد اولیه (پشم پس از صنعتی)
- کار بر روی فرآیندهای پایدار
تایرهای بازیافتی
روند بازیافت لاستیکها بسیار پیچیده است زیرا حاوی مواد مختلفی مانند منسوجات و فلزات است که باید در فرایندهای پیچیده از هم جدا شوند. هنگامی که لاستیک از بقیه عناصر جدا شد، پودری با اندازه دانه و شرایط خاص بدست میآید که این امکان را میدهد تا با اعمال گرما و فشار بدون استفاده از چسب یا مواد چسبنده، به گروههای مسطح تبدیل شود. یک فرایند کاملاً ابتکاری که در آن هیچ ماده خارجی دیگری غیر از لاستیکهای بازیافتی اضافه نمیشود.
قهوه بازیافتی
محلولهای قهوه جمعآوری میشوند و فرآیندی را طی میکنند که در آن اولین مرحله حذف رطوبت با استفاده از فشار و خشک شدن است. سپس پودر قهوه متراکم شده و به گلولههایی تبدیل میشود که با گلولههای پلی استر یا نایلون مخلوط میشود. قهوه خود نمیتواند به نخ تبدیل شود، به همین دلیل لازم است که با پارچه ترکیب شود. از این طریق نخهایی بدست میآید که به طور طبیعی حاوی تمام خصوصیاتی است که قهوه میتواند داشته باشد، بدون استفاده از مواد شیمیایی.
دودلاژ (Doodlage) برندی همراه محیط زیست
این برند مستقر در هند، با پارچههای سازگار با محیط زیست کار میکنند. آنها پارچههایی را تهیه میکنند که توسط خرده فروشان پس از برش استفاده نمیشوند. مانند قطعات یک پازل، این قطعات جمع میشوند که هرکدام داستان خاص خود را دارند.
یک برند لباس تجاری و سبک زندگی، در سال 2012 با یک ایده ساده برای ایجاد پوشاک منحصر به فرد سازگار با محیط زیست، ایجاد شد. کریتی تولا (Kriti Tula)، بنیانگذار، میگوید: این برند از عشق من به سیاره به دنیا آمد. من همیشه فکر میکردم که چرا کسی در این مورد کاری نکردهاست. سپس فهمیدم که آن کس من هستم.
به عنوان کودکی که در دهه 90 در هند بزرگ میشد، میدیدم که هر لباسی گرامی داشته میشد و هر قطعه بیش از آنچه انتظار داشتیم دوام میآورد. ما خیلی ساده هدر نمیدادیم زیرا هرکسی پول بسیار کمتری برای خرج کردن داشت. زمان خوبی برای زمین بود.
او به فکر افتاد که پارچههای رد شده را دوباره اختراع کند و آنها را بهتر استفاده کند. مفهوم بازیافت فرصتی برای پردازش مجدد زباله، بازیابی ارزش ذاتی و بهینه سازی فرآیندهای پایان عمر محصول به سمت فراهم میکند و به سوی سیستم زباله صفر پیش میرود. این برند بر توسعه شیوههای تجاری پایدار در هر مرحله از زنجیره تامین مد از تهیه مواد اولیه تا دفع لباس توسط مصرفکنندگان تأکید دارد.
به منظور تقویت کشاورزی برای افزایش اشتغال و تولید کالاها با ارزانترین نرخ مطلوب برای بقیه جهان، این برند حساب منابع طبیعی را دارد و زبالههای خطرناک را متوقف کردهاست. این امر مد را ارزان و مقرون به صرفه کردهاست.
زوریتا (Zuritaofficial) برندی متعهد به صنعت مد و مد پایدار
یک برند لباس معاصر شیلیایی است که خلاقیتهای آن تعهد زیادی نسبت به محیط زیست و رفاه اجتماعی دارند. کار آن این است که روشهای تولید ریشه یافته در سرزمین شیلی را بررسی میکند و از طریق ترکیب طراحی معاصر و صنایع دستی سنتی، یک سیستم اخلاقی ایدهپردازی و تولید لباس ایجاد میکند که معنای جدیدی به مفهوم لوکس بودن میدهد و توسط روایتهای محلی و جهانی تأیید میشود.
زوریتا از طریق فلات مرتفع واقع در شمال دور شیلی و خیاطان شهر سانتیاگو با زنان صنعتگر آیمارا همکاری نزدیک میکند و دانش و قدردانی از صنایع دستی سنتی را به عنوان منبع هویت فرهنگی و حافظه جمعی قلمرو ارتقا میدهد.
مجموعههایی که طراح گابریالا فاریاس (Gabriela Farías) طراحی کردهاست، تاریخ موقت یا انقضا ندارند به این منظور که رد سیستم مد “معمولی” را بیان کنند. آخرین کارهای او مبتنی بر هندسه بدنه نساجیاند و عبور آن از خیاطی غربی است که توسط مهاجران اروپایی در قرن نوزدهم به شیلی آوردهشد و این خود به یکی از سنتهای سنتی بدل شد. کار با الیاف شتر مانند آلپاکا، پنبه ارگانیک و ابریشم، نازک با برشهای هندسی و در رنگهای طبیعی تولید میشود.
حقیقت تلخ درباره صنعت مد و مد پایدار
صنعت مد مملو از مسائل و مشکلات در رابطه با پایداری است که هم شرکتها و هم برخی از مصرفکنندگان مایل به چشم پوشی از آن هستند. آیا محصولات در واقع سبز است؟ یا آنها فقط به این شکل نقاشی شدهاند؟ آسان است که لیستی از واژههای پر سر و صدا که توسط جنبش پایداری رواج مییابد استفادهشود: اخلاقی، ارگانیک، آگاهانه، شفاف، حتی پایداری.
کمیسیون اروپا در ادامه بررسی سالانه ادعاهای بازاریابی، نشان داد که در 42 درصد موارد شرکتها ادعاهای سبز، اغراقآمیز یا فریبنده بودند.
شهروندان باید خود را در مورد آنچه مصرف میکنند آموزش دهند و مطالعه کنند که دقیقاً چگونه این محصولات ساخته شدهاند. شهروندان کنترل اقتصادی بر مشاغل دارند. با وجود اینکه چقدر طرحهای بازاریابی آنها قانع کننده به نظر میرسد، مصرفکنندگان تصمیم میگیرند که چه چیزی را میخرند.
منابع:
https://www.inputmag.com
https://doodlage.in
https://ecoalf.com/