برای اینکه بتوانیم از پوست خودمان در طول فصل تابستان محافظت کنیم، شاید نیاز باشد تا چند مورد اضافه‌تر از روتین همیشگی پوست انجام دهیم. در حقیقت دمای بالای هوا در این فصل و از آن مهم‌تر قرار گرفتن در معرض اشعه‌های ماوراءبنفش می‌تواند باعث واکنش‌های مختلفی بر پوست ما بشود. پس برای اینکه بتوانیم از پوست خود مراقبت کنیم و در نتیجه سالم‌تر باشیم، شاید بهتر باشد به این 10 نکته مراقبت از پوست بیشتر توجه کنیم.
آشنایی با پوست انسان، اندامی به ظاهر ساده اما با ساختاری پیچیده
بزرگ‌ترین اندام بدن انسان یعنی پوست از سه لایه تشکیل شده است: اپیدرم ( بیرونی‌ترین لایه پوست)، درم (دومین لایه) و هیپودرم که می‌توان گفت در زیر پوست قرار دارد و وظیفه متصل‌کردن پوست به بافت‌های زیرین را برعهده دارد. هیپودرم متشکل از چربی، رگ‌های خونی و عصب‌هاست و در همین لایه کلاژن تولید می‌شود. هرکدام از این سه لایه در ساختار و وظایفشان متفاوت می‌باشند و هرکدامشان نیز جداگانه دارای زیرلایه یا بافت‌های متفاوت هستند. درم تامین‌کننده تغذیه اپیدرم برای رشد و حفظ آن است. ساختار پوست، سد اصلی بدن در برابر میکروب، باکتری، مواد شیمیایی و اشعه‌های ماورابنفش خورشید می‌باشد. پوست همچنین در تنظیم دمای بدن نیز نقش دارد.
اهمیت مراقبت از پوست در فصل گرم تابستان
در وهله اول به این می‌پردازیم که اصلا چرا باید در فصل تابستان به پوستمان توجه ویژه داشته باشیم.
به دلیل بروز خشکی، قرمزی، حساسیت یا هر چه که باشد همه ما خوب می‌دانیم که پوست صورت و بدن ما به تغییرات فصل واکنش نشان می‌دهد. یکی از این علل، افزایش دمای هواست؛ که بر تغییر دمای اپیدرم نیز تاثیر گذاشته و باعث تولید بیشتر سبوم (چربی) می‌گردد.
دومین علت تعریق است. بدن ما برای متعادل نگه‌داشتن دمای خود از مکانیزم تعریق استفاده می‌کند. این مسئله دو وجه مثبت و منفی دارد. وجه مثبتش این است: لایه هیدرولیپیدی پوست که نقش مراقبت از پوست در برابر باکتری و میکروب را داراست تقویت می‌گردد. اما همزمان باعث بازشدن منافذ پوست نیز می‌شود؛ که این مورد خودش چرب‌تر شدن پوست را به دنبال خواهد داشت.
مسئله‌ی بعدی اینکه در ادامه تبعات سیستم تعریق بدن انسان، بدن با کم‌آبی روبه‌رو خواهد شد و لایه اپیدرم پوست با تولید سبوم بیشتر به این موضوع واکنش نشان می‌دهد که این امر باعث چرب‌تر شدن پوست ما می‌شود.
مهمترین گام در مراقبت از پوست، آبرسانی پوست
رمز زیبایی پوست این است که آب کافی به آن برسانیم. در تابستان این آبرسانی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند چراکه به حفظ تعادل پوست کمک می‌کند. اولین فاکتور و مهمترین آن در به انجام رساندن ماموریت آبرسانی پوست، نوشیدن آب کافی است که شاید این نکته نیز در فصل تابستان به علت تعریق بالای بدن اهمیت بیشتری پیدا کند. برای نوشیدن آب شما نباید منتظر بمانید تا احساس تشنگی کنید. برای ایجاد تنوع می‌توانید از آبمیوه و دتاکس واتر (نوشیدنی‌های سم‌زدا) نیز برای رفع تشنگی بدن استفاده کنید.
نکات نگه‌داری از پوست خشک و اهمیت آن
پوست‌های خشک در فصل تابستان حال بهتری پیدا می‌کنند، در نتیجه شما باید به آبرسانی و مرطوب کردن پوستتان ادامه بدهید. اگر به دنبال استفاده محصولات طبیعی باشید می‌توانید صبح به صبح از ژل طبیعی گیاه آلوئه‌ورا که از قدرت آبرسانی بالایی برخوردار است. به پوست صورت خود بمالید. ژل آلوئه‌ورا جدای از اینکه یک آبرسان خوب است برای تسکین قرمزی و آفتاب‌سوختگی نیز می‌تواند کاربردی باشد.
نکات مهم در رسیدگی به پوست چرب و مختلط
حتما متوجه شده‌اید که نباید مرطوب‌بودن و چرب‌بودن را با یک‌دیگر اشتباه گرفت، در نتیجه پوست‌های چرب نیز در تابستان به آبرسانی احتیاج دارند. فقط برای اینکه پوست خود را برای تولید چربی بیشتر تحریک نکنید، می‌توانید از ژل‌های آبرسان استفاده کنید که باید بر روی ناحیه T صورت (پیشانی و بینی) نیز استفاده شود. همچنین بهتر است از محصولاتی با عنوان‌های “مات” و “مات‌کننده” حدر کنید، چرا که کم آبی پوست را تشدید می‌کنند.
بعضی اقدامات و نکات مراقبتی پوست همیشه برای پوست مفید و چه بسا ضروری هستند. به طور کلی، امر اکسیژن‌رسانی به پوست و تحریک گردش خون در آن به سلامت پوست کمک می‌کند. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای اینکار این است که حتما بعد از هربار آرایش‌کردن صورت خود را با شوینده مناسب بشوییم. به‌خصوص شب قبل از خواب؛ تا پوست ما فرصت تنفس و استراحت داشته باشد.
با آفتاب چه کنیم؟
گرچه آفتاب و نور خورشید هم برای سلامتی جسمی و هم روحی ما مفید است. اما باید فکری هم برای اشعه‌های نه چندان مفید آن کرد. مضرات اشعه ماورا بنفش خورشید بر کسی پوشیده نیست؛ پس باید پوست خود را برای مقابله با آن آماده کنید.
به تغذیه خود توجه کنید، نکته‌ای مهم در مراقبت از پوست
بعضی از خوراکی‌ها بیشتر از بقیه برای پوست فایده دارند و می‌توانند به آن برای محافظت از خودش کمک کنند. برای مثال میوه‌ها و سبزیجاتی که سرشار از آنتی‌اکسیدان ( مثل اسفناج، انار) باشند با رادیکال‌های آزاد پوست مقابله کرده و می‌توانند سرعت روند پیری پوست را کاهش داده و همچنین باعث کاهش چروک و لکه‌های پوستی شوند. از سوی دیگر میوه‌ها و سبزیجات دارای “کاروتن” ( مثل هویج، زردآلو، هلو) باعث تحریک تولید ملانین و افزایش مقاومت پوست در برابر آفتاب می‌شوند.
اهمیت اسکراب در مراقبت از پوست
اگر پوست ما به مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار گیرد ( حال چه به قصد برنزه شدن باشد یا خیر)، باید انتظار دو نوع واکنش را داشته باشیم:
- ملانین تولید می‌کند.
- یا شروع به ضخیم شدن می‌کند.
حال هرچه این مدت زمان قرارگرفتن در آفتاب بیشتر باشد، مطمئنا پوست خشک و ضخیم‌تر شده و احتمالا شفافیت و براق‌بودن خود را از دست می‌دهد. پس برای جلوگیری از چنین اتفاقی می‌بایست اسکراب کردن منظم و هفتگی را در دستور کار خود قرار دهید! اسکراب پوست شما را از شر سلول‌های مرده خلاص می‌کند. اسکراب‌های زیاد و متنوعی در بازار وجود دارد و همینطور دستور ساخت اسکراب خانگی نیز زیاد سخت نیست.
اگر به قصد برنزه شدن آفتاب می‌گیرید، نباید بلافاصله بعد از اسکراب کردن اینکار را انجام دهید.
برای مراقبت از پوست ضدآفتاب را به هیچ عنوان فراموش نکنید
فرقی نمی‌کند که ساکن شهر باشید یا روستا، نزدیک دریا و ساحل باشید یا دور از آن؛ شما تحت هیچ شرایطی نباید استفاده از کرم ضدآفتاب را کنار بگذارید. طبیعتا شاید بهترین و ساده‌ترین کار این باشد که بیرون رفتن از خانه و در معرض نور مستقیم آفتاب قرار گرفتن (به‌خصوص بین ساعت 12 تا 16) را به حداقل برسانید. تا جای ممکن در سایه باشید و از کلاه آفتاب‌گیر و عینک آفتابی استفاده کنید. اما اگر چنین چیزی ممکن نبود، هرگز بدون ضدآفتاب از خانه خارج نشوید. یک ضدآفتاب عالی ضدآفتابی است که بتواند از پوست شما در برابر امواج ماورابنفش خورشید با هر دو موج کوتاه و بلند محافظت کند.
اشعه ماورا بنفش خورشید با طول موج بلند UVA به مرور زمان، و با نفوذ در لایه “درم” پوست، “الاستین” و “کلاژن” را مورد تهاجم خودش قرار می‌دهد که برای سرعت پیر شدن پوست عواقب بدی خواهد داشت. همچنین اشعه ماورابنفش با طول موج کوتاه UVB نیز برای پوست مضر است و می‌تواند باعث آفتاب‌سوختگی و یا برخی دیگر از بیماری‌های بدخیم پوستی شوند. بنابراین شما باید ضدآفتابی انتخاب کنید که فاکتور محافظتی قابل قبولی داشته باشد. ( sun protection factor) SPFبین 30 تا 50 .
کاربرد SPF و اهمیت آن در مراقبت از پوست
برای اینکه بهتر متوجه کاربرد عدد SPF بشوید، یک مثال ساده می‌تواند کمک کننده باشد: در حالت عادی حضور زیر نور مستقیم آفتاب ماکسیمم تا 10 دقیقه ممکن است بی‌خطر باشد. عدد SPF ضربدر 10 میزان زمان مجاز حضور در معرض نور آفتاب، در صورت استفاده از کرم می‌باشد. مثلا کرمی با SPF 20، تا 20 برابر (در مقایسه با عدم استفاده از کرم) به شما مصونیت می‌بخشد. یعنی حدود 200 دقیقه ( به جای 10 دقیقه) تا بروز حساسیت و قرمزی ناشی از آفتاب مستقیم فاصله خواهید داشت.
باید بدانید که استفاده دائمی از ضدآفتاب بسیار مهم‌تر از حساس شدن بر روی عدد SPF آن کرم است. چراکه ضدآفتاب‌هایی با فاکتور محافظتی 30، 50، و 100 تنها با اختلاف یک درصد بیشتر از پوست شما محافظت می‌کنند.
اگر کرم ضدآفتاب خود را متناسب با نوع پوست خودتان انتخاب کنید، بسیار به حفاظت از پوست خود کمک کرده‌اید. پوست صورت بیشتر از پوست بدن در معرض اشعه خورشید است. این موضوع و همینطور حساس‌تر بودن پوست صورت سبب شده است که در تولید کرم‌های ضدآفتاب صورت دقت بیشتری شود و انواع آن بر اساس نوع پوست مصرف‌کننده انتخاب شود.
ضدآفتاب رنگی و ضدآفتاب بدون رنگ از نکات مهم مراقبت از پوست:
کرم‌های ضدآفتاب رنگی علاوه بر محافظت از پوست در برابر نور خورشید، می‌توانند به یکدست‌شدن رنگ پوست صورت نیز کمک شایانی کنند. نکته‌ای که در مورد ضدآفتاب‌های رنگی وجود دارد این است که آن‌ها علاوه بر مراقبت از پوست در برابر اشعه‌های ماورابنفش خورشید، در مقابل نور مرئی ساطع‌شده از خورشید نیز از پوست محافظت می‌کنند.
باید بدانیم که نور مرئی و اشعه‌های ماوراءبنفش هر دو جزو طیف الکترومغناطیس هستند. نور مرئی توسط چشم غیرمسلح انسان قابل رویت بوده و ممکن است از منابع مصنوعی مثل لامپ‌ها، صفحه نمایش و دستگاه‌های پزشکی نیز ساطع شود. حال نکته‌ای که باید بدان توجه کرد این است که این پرتوهای مرئی نسبت به اشعه‌ماورا بنفش عمیق‌تر در پوست نفوذ می‌کنند و می‌تواند پیامدهای منفی چون “اختلالات رنگدانه‌های اضافی پوست” (disorders of excess skin pigmentation) به همراه داشته‌باشد. حتی به نظر می‌رسد در تحقیقات اخیر مضراتی درباره نور آبی ساطع شده از صفحه نمایشگر دستگاه‌های الکترونیکی نیز به ثبت رسیده است که باعث افزایش تولید رنگدانه‌های پوست می‌شود.
کرم‌های ضدآفتاب بی‌رنگ برای مسدودکردن این پرتوهای مرئی آماده‌سازی نشده‌اند. ولی کرم‌های رنگی علاوه بر مواد مسدودکننده اشعه‌های ماورا بنفش ( مانند اکسید روی و دی‌اکسید تیتانیوم zinc oxide and titanium dioxide) حاوی ترکیبات رنگدانه‌ای هستند (دی‌اکسید تیتانیوم و اکسیدآهن titanium dioxides and iron oxides) که می‌توانند محافظ پوست در برابر پرتوهای مضر مرئی نیز باشند.
برای تاثیر و محافظت حداکثری کرم ضدآفتاب را ترجیحا باید هر دو ساعت یک‌بار در روزهای آفتابی تمدید کرد ( گرچه که از اشعه UVA در روزهای ابری و در داخل خانه نیز در امان نیستیم) و اگر برای طولانی مدت قرار است خارج از خانه باشید شاید بتوانید از اسپری ضدآفتاب نیز استفاده کنید.
نکات مراقبت از پوست آقایان:
تمام مراحل روتین روزانه پوستی که برای خانم‌ها (با انواع پوست مختلف) ضروری است، برای آقایان نیز مفید و لازم است.
بدون شک مردان جوان مدت زمان زیادی را در بیرون از خانه و در معرض نور آفتاب می‌گذرانند. از این رو گرچه ممکن است برخی آقایان استفاده از ضدآفتاب را غیرضروری بدانند. اما استفاده از ضدآفتاب مخصوص آقایان برای حفاظت از پوست‌یشان در درازمدت و در برابر چین و چروک، آفتاب‌سوختگی و بیماری‌های پوستی واجب است. شاید ایده‌آل‌ترین ضدآفتاب برای مردان کرمی است که حداقل اثر چربی و رنگ را بر روی پوست به جا بگذارد و در برابر تعریق مقاوم باشد.
به خاطر داشته باشید که ضرورت استفاده از ضدآفتاب برای کودکان و نوجوانان نیز قابل چشم‌پوشی نیست.
کلام آخر در مراقبت از پوست:
هر فصل از سال اقدامات ویژه‌ای برای رسیدگی به پوست و مو را (به خصوص پوست صورت) می‌طلبد. گرچه سالن‌های تخصصی مراکز زیبایی و سلامت پوست و مو نیز می‌توانند اینکار را برای مشتری انجام دهند. اما امروزه دیگر با کمی جستجو می‌توانیم راه‌کارهای ساده ولی مفید و کاربردی را برای رسیدگی به پوست خود پیدا کنیم و در خانه به این امور مراقبتی و بهداشتی نیز بپردازیم. استفاده از عینک آفتابی، کلاه و بالم لب دارای SPF نیز موثر است.
منابع:
www.cosmeto-nature.com
www.elle.fr
www.marieclaire.fr
