مصاحبه اختصاصی با نغمه کیومرثی
فرهنگ ایران، فرهنگی غنی و پربار است که ریشه در تاریخ و تمدن کهن این کشور دارد. این فرهنگ در ابعاد مختلف از جمله هنر، معماری و موسیقی نمود پیدا می‌کند. در این میان، مد نیز یکی از ابزارهای مهمی است که می‌توان از آن برای معرفی فرهنگ ایران به جهانیان استفاده کرد.
در دوران معاصر، مد ایران دچار تحولاتی شده است. برخی از طراحان لباس ایرانی با الهام از عناصر مختلف فرهنگ ایران، لباس‌های مدرنی طراحی می‌کنند که هم اصالت فرهنگ ایران را حفظ می‌کنند و هم جذابیت جهانی دارند. یکی از این طراحان لباس نغمه کیومرثی است.
آثار نغمه کیومرثی در کشورهای گوناگون مانند آلمان و امارات متحده‌ی عربی به نمایش درآمده‌اند و مجموعه‌هایش در گالری و بوتیک‌های خارج از ایران نیز به فروش می‌رسند. در جشنواره‌ی ایرانیان ادینبورگ در سال 2015، در بخش نمایش مد ایران، لباس مخمل زرد نغمه با نام “زمان ابدی” به نمایش گذاشته شد و اکنون در موزه‌ی اسکاتلند نگهداری می‌شود.
او در مورد سبک طراحی لباس خود می‌گوید: “با توجه به تاریخ و فرهنگ غنی کشورمان، در زمینه‌ی هنر حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. رسالت من این است تا جایی که می‌توانم این فرهنگ غنی را به جهانیان نشان دهم. سبک من پست مدرن است؛ ترکیب‌های سنتی و مدرن را در آثار خودم نشان می‌دهم. من می‌خواهم این مضمون را برسانم که هم‌راستا با مد روز جلو می‌رویم و البته با توجه به تاریخ و فرهنگمان، سبک شخصی خودمان را نیز حفظ می‌کنیم.”
با توجه به 21 سال سابقه‌ی فعالیت‌های داخلی و خارجی نغمه کیومرثی در زمینه‌ی طراحی لباس، شرکت در هفته‌های مد یکی از اهدافش بود. او در ادامه‌ی مصاحبه گفت: “هرچند که این نمایش با فشن ویک میلان متفاوت بود و بخش فرعی هفتهی مد میلان محسوب می‌شد، اما باز هم ثبت‌‌نام و ارائه‌ی یک کالکشن در این هفته برای من سخت و چالش‌برانگیز بود؛ چرا که قصد داشتم مانند بقیه‌ی آثارم یک مجموعه‌ی کانسپچوال (مفهومی) ارائه دهم.”
عکس دو
تبلور هنر در عهد صفوی که منسوب به شاه عباس است، منبع الهام کیومرثی برای این کالکشن لباس شد و به همین دلیل این مجموعه را گل‌های باغ شاه عباس نام‌گذاری کرد. او در ادامه گفت: گل شاه عباسی که الهام گرفته ازگل لوتوس است، سمبلی از یگانگی و وحدت است که در طراحی فرش‌های ایرانی نیز می‌بینیم. در فرش ایرانی با وجود تنوع رنگ و طرح در لچک و ترنج، در نهایت هم‌چنان شاهد یک وحدت هستیم که باز مضمون گل شاه عباسی را تداعی می‌کند. در این مجموعه برش و لبه‌ی لباس‌ها نیز تداعی کننده فرم گل شاه عباسی هست.
بازخورد و واکنش اروپاییان در مواجهه با آثار طراحان ایرانی
نغمه کیومرثی در تلاش است که با هنر خود، هنر ایران را به جهانیان نشان دهد. او به غیر از دوران کووید، حدود 10 سال است که به شکل متمادی در مونیخ آلمان شو برگزار می‌کند و مشتری‌های خاص خودش را نیز دارد. نغمه معتقد است به دلایل مختلفی مثل ضعیف بودن صنعت توریسم ایران و مشکلات دیگر، بسیاری از اروپاییان هیچ پیش‌زمینه‌ی ذهنی و آشنایی با فرهنگ ایران ندارند؛ اما مجموعه‌ی گل‌های باغ شاه عباس به لحاظ پارچه‌های دستباف، تنوع در رنگ و بافت و ترکیب رنگی مورد توجه اروپاییان قرار گرفت.
” با توجه به این‌که بسیاری از هنرها از جمله پارچه بافی در دوران صفوی به اوج خود رسید، من تلاش کردم تکنیک‌های مختلف پارچه در ایران را در این کالکشن به مخاطبین نشان دهم؛ مثل دارایی و ترمه. حتی پارچه‌هایی از این مجموعه را خودمان درست کردیم؛ با ریشه‌های فرش، ریشه‌های پارچه و پارچه‌های قدیمی، کلاژی درست شد و سپس روی آن چرخ‌کاری کردیم و از آن‌جا که اروپایی‌ها معمولا برای هنرِ دست ارزش بسیاری قائل هستند، مجموعه‌ی گل‌های باغ شاه عباس بازخورد بسیار خوبی گرفت.”
معرفی فرهنگ ایران به واسطه‌ی مد و فشن
نغمه کیومرثی در بخشی از صحبت‌هایش اشاره کرد که برای کالکشن گل‌های باغ شاه عباس، به سختی پارچه‌های سیلک قدیمی را جمع‌آوری کرده است؛ او این کار را به این منظور انجام داده که این مجموعه، ریشه‌های صفوی داشته باشد یا رنگ‌های مجموعه‌ی اخیرش برای بینندگان مورد توجه قرار بگیرد؛ چرا که بسیاری از افراد، این میزان از تنوع رنگی را منسوب به فرهنگ هند می‌دانند و برای آن‌ها تداعی‌گر فرهنگ هند است.
انتقال و معرفی فرهنگ اصیل ایران به جهانیان شاید به روش‌های مختلفی امکان پذیر باشد، اما به دلیل مشکلاتی که پیش‌تر به آن اشاره شد این روند به شکل اصولی و درست صورت نگرفته است. مثلا با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده‌ی روزافزون هوش مصنوعی، در تجربه‌های اولیه از ابزارهایی مثل میدجرنی تصاویر ایرانی تلفیق شده با فرهنگ‌های هندی و ترکیه‌ای یا عربی را دریافت می‌کنیم. این موضوع نشان‌دهنده‌ی آن است که درک درستی از فرهنگ ایران وجود ندارد. در این مورد با خانم کیومرثی گفتگویی داشتیم که در جواب ایشان اشاره کردند:
“تنها راه تداوم بقای فرهنگ ایران، ثبت آن‌چه که داشتیم؛ آن‌چه در چنته داریم و نشر آن در مدیاهای مختلف است. اگر یک طراح فرانسوی به زیبایی از یک سبک قدیمی الهام می‌گیرد و آن را به شکل مدرن شده در آثارش به نمایش می‌گذارد، به این دلیل است که دسترسی‌اش به منابع آن سبک بسیار است. بنابراین ما باید تولید رفرنس(منبع) کنیم؛ این مورد هم برای دانشجویان و علاقه‌مندانی که پا در رشته‌ی طراحی لباس گذاشتند و هم برای افرادی که می‌خواهند ایران را بهتر بشناسند، مفید است. نقطه‌ی تمایز فرهنگ ایران با کشورهای دیگر را باید با تولید محتوای بیشتر نشان دهیم و به اشتراک بگذاریم. باید بستری فراهم شود که هنرمندان بیشتری توانایی برگزاری نمایشگاه‌های برون‌مرزی را داشته باشند و آثار خود را در معرض دید عموم قرار دهند. هم‌چنین این آثار و نمایشگاه‌ها باید در رسانه‌های مختلف به اشتراک گذاشته شود.”
ایونت دربار در استانبول
در آیان ماه 1402، ایونت “دربار” در استانبول با حضور جمعی از طراحان موفق ایرانی و نمایش آثار آن‌ها برگزار شد. یکی از شرکت‌کنندگان این رویداد نغمه کیومرثی بود که در مورد تجربه‌ی این رویداد گفت: “تجربه‌ی جالبی بود. شاید تبلیغات بیشتری باید می‌شد تا بازدیدکنندگان خارجی بیشتری برای بازدید از این ایونت می‌آمدند؛ چرا که وقتی خارج از ایران ایونتی برگزار می‌شود این یک فرصت است که بازدیدکننده‌ی خارجی هم داشته باشیم تا بتوانیم فرهنگ ایرانی را بهتر به نمایش بگذاریم. در ایران هم چنین گردهمایی‌‌هایی بین طراحان وجود دارد؛ اما بهتر است در ایران هم موضوع و هدف برای این گردهمایی‌ها مطرح شود تا همه‌ی طراحان با کانسپت مشترکی در آن دورهمی، گرد هم آیند.”
چگونه الهام گرفتن از فرهنگ و مدرن کردن آن
چگونه الهام گرفتن از اِلمان‌های هنری و فرهنگی ایرانی و بازآفرینی مجدد آن‌ها در زمینه‌های مختلف هنری، خود یک چالش بزرگ است که در بسیاری از آثار هنری مورد نقد قرار می‌گیرد. در این مورد کیومرثی می‌گوید: “هنرمندان باید مطالعات خود را بیشتر و دیدشان را وسیع‌تر کنند. باید داستان پشت هر المان را بدانند؛ بدانند که مثلا یک نماد در چه شرایط و زمانی استفاده می‌شود. هرچه بیشتر ببینیم و تمرین کنیم، تجربه‌ی بهتری نصیبمان می‌شود. به علاوه من همیشه معتقد هستم هنر، عرق‌ریزی روح است و شما نمی‌توانید آن را به کسی القا کنید. از قدیم گفته‌اند سخن کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند و آثار هنری نیز مصداق همین جمله‌اند.”
کلام پایانی
خانم کیومرثی معتقد است هنرمندان باید نوع دید و جهان‌بینی خودشان را در آثار به نمایش بگذارند و حتما دیدگاهی فراتر از چهارچوب‌های موجود داشته باشند. در عین حال آن‌ها باید سبک فردی و امضای شخصی خودشان را در کارها حفظ کنند.
استفاده از عناصر فرهنگ ایران در طراحی لباس، می‌تواند به آشنایی بیشتر مردم دنیا با این فرهنگ غنی کمک کند. لباس‌های ایرانی با طرح‌ها و رنگ‌های زیبای خود، می‌توانند توجه مردم دنیا را به خود جلب کنند و آن‌ها را به آشنایی بیشتر با فرهنگ واقعی ایران ترغیب کنند.
