چهارمین دوره نمایشگاه خرده فروشی ایران از دوم تا پنجم مرداد ماه، در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد، 105 شرکت داخلی که 30 درصد آنها خرده فروشان پوشاک بودند، در این نمایشگاه حضور داشتند.
به گفته شاهرخ کشاورز، مدیر نمایشگاه و نماینده بازار منطقه ای ایران و عضو شورای مراکز خرید و خرده فروشان خاورمیانه، هدف این رویداد را فراهم کردن بستر فیزیکی برای فعالیتهای B2B و ایجاد شبکه‌های حرفه‌ای کسب و کار و همچنین کمک به توسعه پتانسیل بازار برای شرکت کنندگان معرفی کرد.
در طول ده سال گذشته، تحریم‌های شدید آمریکا علیه ایران، به طرق مختلف بر کسب‌وکارهای مد و خرده‌فروشی ایران تأثیر گذاشته است. هر دو صنعت عمدتاً به دلیل تحریم‌های بین المللی اعمال شده توسط سازمان ملل، ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر سر برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران، با یک محیط اقتصادی بشدت ناپایدار و غیرقابل پیش‌بینی مواجه شده‌اند، اما این برای دست‌اندرکاران صنعت مد ایرانی مزایا و معایبی را نیز به همراه داشته است.
برندهای پوشاک ایرانی در بحبوحه تحریم‌های بین المللی در بالاترین سطح بازار
با وجود تحریم‌ها و افزایش هزینه‌ها، تعداد شعب خرده‌فروشی پوشاک ایرانی در سراسر کشور در دهه گذشته به شدت افزایش یافته است. سام ضرابی، مشاور بین‌المللی صنعت خرده‌فروشی که تجربه کار با برندهایی مانند مانگو را دارد، توضیح می‌دهد: «وجود فضای مناسب پس از خروج برندهای خارجی، این امکان را برای برندهای [بومی] در داخل کشور فراهم کرده است. تا با گسترش سهم بیشتری از بازار برندها در سطح کشور ، سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند .هر چند این در صورتی امکان‌پذیر است که برندها نیز در تعهد خود برای خدمت به مشتریان سرمایه‌گذاری کرده باشند.»
به عنوان مثال در تهران، مرکز خرید و تفریحی باملند در ابتدا با هدف خدمت‌رسانی به مستاجران برندهای خارجی مانند جئوکس، نایکی و مانگو و…. کار خود را آغاز کرد، اما در مدت کوتاهی مجبور به جایگزینی بیش از 90 درصد فروشگاه‌های خود با برندهای ایرانی شد.
به گفته علی اسلامی، مدیرعامل مجتمع تجاری گردشگری بام لند، مجموع گردش مالی سالانه‌ی یک مرکز خرید regional و Super_ regional تا حدود سه تا چهار هزار ملیارد تومان تخمین زده می‌شود.
اگرچه برخی از تحریم‌ها برای مدت کوتاهی در دولت اوباما لغو شد، اما در دوره ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، دوباره اعمال شد. در جولای، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش‌نویس متن جدیدی را برای احیای مذاکرات توافق هسته‌ای 2015 ایران در بحبوحه تلاش‌های دیپلمات ها برای بازگرداندن برنامه جامع اقدام مشترک، توافقی که قبلا به لغو تحریم‌ها منجر شده بود، پیشنهاد کرد.
خروج اخیر برندهای بین المللی که در زمان لغو موقت تحریم‌ها، وارد کشور شده بودند، مصرف‌کنندگان را بر آن داشت تا بیشتر از برندهای ایرانی خریداری کنند و این سبب رشد این بازار گشت.
تحریم‌های غرب همچنین باعث شده است که برندهای مد ایرانی از تولیدکنندگان چین و ترکیه منسوجات و مواد اولیه بیشتری تهیه کنند. اخیراً، از زمان تشدید جنگ در اوکراین، روسیه به برندها و خرده‌فروشان ایرانی دست پیدا کرده است تا شکافی را که خروج مارک‌های غربی در بازار روسیه ایجاد کرده است را پر کنند. به گفته مجید نامی، نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک، ارزش صنعت مد و لباس ایران تقریباً 8 میلیارد دلار است که 70 درصد آن را تولیدات داخلی تشکیل می دهد.
برندهایی مانند سرژه که حدود 23 سال پیش با هدف تولید و عمده فروشی و جایگزینی محصولات خود با محصولات ترکیه شروع به کار کرده، سه سال است که وارد بازار خرده فروشی شده است.
آقای ذوقی مدیر برند سرژه توضیح می‌دهد که چرا ورود برندهای خارجی را تهدید نمی‌داند. او مدعی شد: “سرژه و مانگو همزمان در مرکز خرید سانا حضور داشتند و محصولات گاهی اوقات 40 درصد ارزانتر اما با همان کیفیت عرضه می‌شد.” با داشتن 16 شعبه در سراسر ایران، بزرگترین چالش این برند مد زنانه تامین مواد اولیه به ویژه پارچه است.
حضور برندها و طراحان جوان در مراکز خرید نشانه تغییر در اکوسیستم مد ایران است. پلتفرم آنلاین سبک زندگی آستین؛ شروع به ارائه‌ی محصولات خود در پاپ آپ در مراکز خرید مختلف کرده است. بهادر ادب، یکی از بنیانگذاران آستین، گفت: “پلتفرم ما حس تمایز را از پوشیدن محصولات High End ایرانی ایجاد می کند، که ممکن است حدود ده سال پیش زمانی که برندهای خارجی در ایران کار می کردند، کمی سخت به نظر می‌رسید“.
آلفا ایکس، برند جوان دیگری که همین دو سال پیش توسط دو برادر آرش و شایان بوستانی تأسیس شد و در حال حاضر در مرکز خرید اوپال یک شعبه دارد. آرش که قبل از تحریم‌ها تجربه کار در برندهایی مانند آرمانی و نایکی را دارد، می‌گوید: مشتریان ما حاضرند پول بیشتری بپردازند و لباس‌های خاص‌تری بپوشند.
“آنچه بین ما و [برندهای] کشورهای دیگر تفاوت دارد، فقط زیرساخت است. از نظر طراحی و هنر، ما کاملاً می توانیم با آن رقابت کنیم“.
