تا به حال در این موقعیت قرار گرفتهاید؟ وقتی دوست یا آشنایی کسب و کار جدیدی -مثلا یک مزون لباس- راهاندازی کرده است و بعد از ثبت حقوقی نام تجاری آن، به سراغ شما آمده تا خبر تأسیس برند خود را بدهد.
اشتباه رایجی که تقریبا جا افتاده است، استفاده از کلمهی برند به جای نام تجاری است. در حالی که این دو تفاوت اساسی با یکدیگر دارند و برند چیزی بیشتر و فراتر از یک نام و لوگوی تجاری است.
در این مطلب قرار است ابتدا دربارهی تعاریف نام و علامت تجاری، برند و برندسازی صحبت کنیم و در آخر نیز به این موضوع بپردازیم که چه زمانی میتوان ادعا کرد که نام تجاری ما به یک برند تبدیل شده است؟
تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
نام تجاری چیست؟
قبل از تعریف برند ابتدا لازم است دربارهی معنی نام تجاری و لوگو یا علامت تجاری بدانید.
نام تجاری(Trademark)، شامل کلمه و عباراتی است که در واقع معرف کالا، محصول و خدمات است و میتوان گفت یکی از عواملی که باعث ایجاد تفاوت بین یک محصول یا شرکت و سایر رقبا میشود، نام تجاری است.
برای تعریف دقیقتر نام تجاری میتوانیم به قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مراجعه کنیم. طبق تعریف این قانون؛ نام تجاری یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخصکنندهی شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
لوگو یا علامت تجاری به چه معناست؟
لوگو در واقع یک نماد گرافیکی است که وجود آن به شرکت، محصول تجاری و هر چیز دیگری هویت میدهد. باز هم برای فهم بهتر و داشتن تعریف دقیقتر از علامت تجاری، به تعریف قانونی آن میتوان اشاره کرد. طبق این قانون، علامت تجاری یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
وجود لوگو یا علامت تجاری خاص برای یک شرکت، یکی از راههای ایجاد تمایز بین برندهای مختلف است که روزانه ممکن است تعداد زیادی از این عناصر گرافیکی سعی در جذب کردن ما به عنوان مخاطب را داشته باشد.
لوگو ترکیبی از تایپوگرافیها، طرح، نماد و رنگهاست. بهتر است بگوییم که لوگو یک عنصر گرافیکی است که بخشی از هویت بصری یک برند را ایجاد میکند.
حالا که تا به اینجا با مفهوم نام و علامت تجاری آشنا شدهاید، در بخش بعدی به سراغ تعریف برند و تفاوت آن با نام تجاری میرویم.
برند چیست؟
برای آشنایی با مفهوم برند به سراغ پدر بازاریابی مدرن، فیلیپ کاتلر، میرویم. طبق تعریف او “برند یک نام، عبارت، اصطلاح، نشانه، علامت، نماد، طرح یا ترکیبی از آنها است که هدف آن معرفی کالا یا خدمتی است که یک فروشنده یا گروهی از فروشندگان عرضه میکنند و به این وسیله آنها را از محصولات شرکتهای رقیب متمایز میسازند.”
برند را میتوان اینگونه تعریف کرد: ایده یا تصویری که مردم در ذهنشان دارند وقتی که به یک محصول خاص، خدمات یا فعالیتهای یک شرکت فکر میکنند. شکلگیری یک برند، صرفا در یک یا چند ویژگی فیزیکی خلاصه نمیشود و احساساتی که مصرفکنندگان و مشتریان آن برند نسبت به شرکت یا محصول دارند نیز مهم است. ترکیب نشانههای فیزیکی و احساسی یک برند زمانی ایجاد میشود که همگام با یک نام تجاری، لوگو، هویت بصری و پیام ارتباطی باشد.
حتما شما هم دیدهاید که از یک محصول در بازار چندین مدل وجود دارد و کمپانیهای مختلفی آن را به بازار عرضه میکنند؛ اینجاست که تبدیل شدن نام تجاری به برند باعث حفظ اصالت یا به اصطلاح یونیک بودن آن محصول میشود؛ درست مثل برندهای کوکاکولا و پپسی.
برند در واقع هویت و داستان یک کمپانی است که آن را از سایر رقبایی که خدمات و کالاهای مشابهی دارند، متمایز میکند.
قبل از آنکه به سراغ بررسی تفاوت برند با نام تجاری و تبدیل نام تجاری به برند برویم، لازم است با مفهوم برندسازی نیز آشنا شوید.
برندسازی
برندسازی یا Branding فرایند معنا بخشیدن به سازمان، شرکت، کالا یا خدمات خاصی است که از طریق ساختن و شکل دادن به یک برند در ذهن مصرفکنندگان، انجام میشود.
هدف برندسازی ایجاد فضایی در ذهن مخاطب هدف و ماندگاری در ذهن و خاطر آنها است. چیزی که نیازمند زمان و استراتژیهای خاص خود است.
در اینجا خوب است به 2 نقل قول از افراد شناختهشدهی دنیای کسب و کار دربارهی مفهوم برند اشاره کنیم:
جف بزوس، بنیانگذار سایت فروشگاهی آمازون:
برند برای یک شرکت، درست مانند شهرت برای یک فرد است. شما با تلاش برای انجام کارهای سخت، شهرت را به دست میآورید.
ست گودین، کارآفرین، نویسنده و سخنران:
یک برند مجموعهای از انتظارات، خاطرات، داستانها و روابطی است که در کنار هم، تصمیم مصرف کننده را برای انتخاب یک محصول یا خدمات و ترجیح آن بر کالای دیگر را توجیه میکند.
چه زمانی میتوان ادعا کرد که نام تجاری ما به یک برند تبدیل شده است؟
تا اینجا که با مفاهیم نام تجاری، لوگو، برند و برندسازی آشنا شدهاید، زمان خوبی است تا دربارهی تفاوت اصلی برند با نام تجاری صحبت کنیم. با توجه به تعاریف گفته شده، چه زمانی میتوانیم ادعا کنیم که صاحب یک برند هستیم؟
همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، برند فراتر از یک نام تجاری حرکت میکند و مقصد آن پیدا کردن جایگاهی در ذهن مخاطبین هدف است. جایگاهی که نه یک شب، بلکه طی یک فرایند طولانی اتفاق میافتد. به اصطلاح، برند شدن یک فرایند لحظهای یا حتی موقت و به دست آمده در طی چند ماه نیست؛ بلکه فرایندی دائمی و از آن مهمتر تماموقت است.
اشتباه رایجی که گاه از سوی افرادی که به تازگی نام تجاری را ثبت کردهاند صورت میگیرد، در استفاده از کلمهی برند در کنار نام تجاری خود است؛ در حالی که برند چیزی بیشتر از نام و علامت تجاری ثبت شده است.
در بحث برندسازی نکتهی مهمی که وجود دارد این است که برند صرفا یک پیام نیست و نمیتواند با هجوم انواع تبلیغات و به شکل زوری در ذهن مخاطب هدف، جا باز کند. برند یک تصویر و هویت ذهنی است که در ذهن مخاطب با توجه به انواع تصمیمات، انتخابها، فعالیتها، محصولات و پیشرفتهای شما شکل میگیرد. برند در ذهن مشتریان شماست که معنا پیدا میکند.
در نتیجه میتوان گفت که برند تداعیکنندهی چیزی بیشتر از نام تجاری است و به خاطر بحث برندینگ و نحوهی ثبت آن در ذهن مخاطبان هدف، با شنیدن نام یک برند مفاهیم و کلماتی مربوط به آن به ذهن میآید؛ برای مثال با شنیدن نام گوچی کلماتی مانند لوکس، لاکچری و استایل در ذهن ما شکل میگیرد.
در پایان این مطلب…
برندها کلمات، تصاویر، ویژگیها و هویتهایی ماندگار در ذهن مخاطبین خود هستند. برای طی کردن مسیر برند شدن، ثبت نام تجاری میتواند اولین قدم باشد. مسیری که همانطور که در مطلب اشاره کردیم، تماموقت و طولانی است.
در این مطلب ما سعی کردیم با بیان تعاریفی مانند برند، برندسازی، نام و علامت تجاری تفاوت نام تجاری و برند را برای شما مشخص کنیم.
در پایان این مطلب خوشحال میشویم تا نظر شما را دربارهی برند محبوبتان بدانیم. چه چیزی در این برند شما را تا به الان شیفتهی خود کرده است؟