لباس‌های هوشمند، توسعه تکنولوژی و ارتباطات در لباس‌ها

استفاده از پوشاک و منسوجات هوشمند در سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه علاقه‌مندان مُد قرار گرفته‌است. با توجه به پیشرفت تکنولوژی استفاده از محصولات دیجیتال روز به روز افزایش می‌یابد، این محصولات دیجیتال شامل لباس‌های هوشمند نیز می‌شوند.

در قرن حاضر همواره شاهد توسعه تکنولوژی و ارتباطات میان اشیا در دنیا بوده‌ایم؛ به همین دلیل انتظار می‌رفت که این پیشرفت به لباس‌های روزمره ما نیز برسد و زندگی را برای انسان‌ها راحت‌تر کند.

طبق CAGR (نرخ رشد مرکب سالانه) و پیشرفت‌هایی که در زمینه منسوجات رخ داده است؛ نشان می‌دهد در آینده‎‌ای نه چندان دور حدودا تا سال 2025 استفاده از منسوجات هوشمند رشد 31.29 درصدی خواهد داشت!

در این مقاله ما شما را با منسوجات هوشمند، تکنولوژی‌های مورد استفاده در این منسوجات و همچنین لباس‌های هوشمند آشنا می‌کنیم. در بخش اول مقاله به طور مختصر توضیح می‌دهیم، منسوج هوشمند یا منسوج الکتریکی به چه منسوجی گفته می‌شود. سپس به سراغ هرآنچه که درباره‌ی منسوجات و لباس‌های هوشمند لازم است بدانید می‌رویم.

منسوج هوشمند چیست؟

منسوجات الکترونیکی Electronic Textiles یا به اختصار E-Textiles ، منسوجات یا پارچه‌های هوشمندی هستند؛ که ابزارهای دیجیتال و الکترونیک مانند باتری‌ها، چراغ‌های کوچک، سنسورها و مدارها متناسب با نوع ابزار در پارچه بافته می‌شود یا درآن تعبیه شود .

کاربرد ویژه این منسوجات، آن‌ها را برای علاقه‌مندان به مُد و تکنولوژی خاص کرده‌است. منسوجات هوشمند می‌توانند به محرک‌های محیطی، حرارتی، مکانیکی، شیمیای، بیولوژیکی و مغناطیسی واکنش نشان دهند و یا از طریق wifi  و بلوتوث به دیگر وسایل هوشمند متصل شوند.

به طورکلی منسوجات هوشمند را در سه گروه دسته‌بندی می‌کنند:

• منسوجات الکتریکی که شامل مدارها، باتری یا ال‌ای‌دی LED هستند.
• منسوجات الکتریکی پیشرفته که مستقیما در الیاف آن‌ها دیود و سیم‌، الیاف رسانا و سلول‌های خورشیدی تعبیه شده‌است.
• منسوجات هوشمندی که تلفیق از دو نوع اول هستند.

فرقی نمی‌کند منسوجات هوشمند از کدام دسته باشند، به هر حال در آینده‌ای نزدیک سهم بزرگی در متحول شدن شیوه لباس پوشیدن ما خواهند‌ داشت.

لباس‌های هوشمند

در بخش قبلی برای شما توضیح دادیم که به طورکلی منسوج هوشمند چیست. در این بخش از مقاله به نقش گسترده منسوجات و پارچه‌های هوشمند در دنیای فشن می‌پردازیم.

پیشرفت همزمان مُد و تکنولوژی فرصت‌های بی‌نظیری را در صنعت مُد به وجود آورده است. هدف محققان E-Textiles ساخت و طراحی پوشاک هوشمند، انعطاف‌پذیر، نرم و راحت مانند لباس‌های معمولی است.

همان‌طور که اشاره شد پارچه‌های هوشمند منسوجات پیشرفته‌ای هستند که با تکنولوژی ارائه می‌شوند؛ این پارچه‌ها در ابتدا به دلیل توانایی در تغییر رنگ و نورپردازی حسابی در دنیای مُد سر و صدا کردند. اما، با گذر زمان این پارچه‌ها پیشرفت کردند. در حال حاضر این لباس‌ها دارای تکنولوژی‌هایی‌ است، که می‌توانند با تلفن‌ها و دستگاه‌های هوشمند ارتباط برقرار کنند.

بازار پوشاک هوشمند، با نوآوری‌های طراحان مُد روزبه‌روز بیشتر رونق پیدا می‌کند و این محصولات عامه ‌پسند‌تر و کاربردی‌تر می‌شوند.

کفش‌های باله‌ی هوشمند

ایده این کفش توسط Lesia trubat با نام E-Traces ارائه شد. زمانی که Lesia Trubat به حرکات رقصنده‌های باله هنگام رقص نگاه می‌کرد به ذهنش رسید که از طریق تماس پاهای بالرین‌ها با زمین یک صفحه میکروکنترلر می‌تواند، فشار و حرکات پاهای رقصنده‌ها را ضبط کند و سیگنال آن‌ها را به دستگاه‌های هوشمند مانند تلفن همراه در غالب فیلم و عکس ارسال کند.

کفش‌های باله هوشمند شامل سنسور‌هایی در زیر کفش است؛ در نتیجه رقصنده می‌تواند حرکات رقص خود را ببینید و نقص‌های رقصش را برطرف کند. علاوه بر این از این تکنولوژی برای ساخت برنامه‌های دیگر مانند فیلم‌های آموزشی وهمچنین شوهای تلویزیونیِ اجرای زنده می‌توان استفاده کرد.

کیف‌های هوشمند

این کیف‌ها توسط  Pieteke Korte فارغ‌التحصیل طراحی لباس از Design Academi Eindhoven طراحی شده ‌است. او این پروژه را با همکاری برند ecco انجام داده ‌است. جنس این کیف‌های هوشمند از چرم است و با استفاده از فویل‌های انتقال حرارت که در پارچه تعبیه شده‌است نسبت به گرما واکنش نشان می‌دهد و رنگ کیف متناسب با دما تغییر می‎‌کند.

نوع دیگر از این کیف شامل الگوهای هندسی است، که به‌وسیله‌ی لیزر این الگوهای هندسی بر روی چرم حک شده‌اند این حکاکی‌ها رنگ ثانویه را نشان می‌دهد. Pieteke Korte کالکشنی از اکسسوری‌ها و لباس‌هایی با این تکنولوژی طراحی کرد.

کاپشن‌های هوشمند

Vollebak یک برند پوشاک هوشمند است که توسط دو ورزشکار؛ استیو تیدبال Steve Tidball و برادر دوقلویش نیک Nick  در سال 2016 تاسیس شد. یکی از محصولات این برند یک کاپشن ضدآب، کشسان، تنفس پذیر، نرم و سبک است، که پارچه‌ی این لباس توسط نور خورشید یا نور لامپ شارژ می‌شود. این لباس دارای یک غشای نازک است، که این لایه از مواد فسفرسنت تشکیل شده است؛ این مواد نور را جذب می‌کنند و در تاریکی آن را آزاد می‌کنند.

کُت‌های هوشمند لیوایز Levi’s و گوگل Google

کُت‌های هوشمندی که توسط گوگل و لیوایز طراحی شده‌اند؛ قابلیت برقراری اتصال با موبایل‌های هوشمند را دارد. پاسخ‌گویی به تماس‌ و پیامک، استفاده از نقشه گوگل، مکان‌یاب و حتی پخش موسیقی بدون استفاده از موبایل از کاربردهای این کُت است، که با لمس کردن آستین‌های این لباس امکان پذیر است.

این کُت هوشمند با استفاده از سنسورهایی که در آن تعبیه شده‌است؛ به شما امکان برقراری ارتباط با دنیای دیجیتال بدون نیاز به استفاده از تلفن همراه را می‌دهد. این لباس پس از ده بار شسته ‌شدن قابلیت‌های دیجیتالی‌اش را از دست می‌دهد.

کاپشن‌های هوشمند

این کاپشن‌ها محصول مشترک کمپانی XO و برند لباس TwentyFour15 طراحی و تولید شد. این کاپشن‌ها به تلفن همراه شما متصل می‌شوند و متناسب با موسیقی که در حال پخش است، رنگ LEDهای تعبیه شده در لباس تغییر می‌کند.

لباس‌های E-motion

لباس‌های E-motion توسط دانشجویان دانشگاه هنر برلین طراحی و ساخته شده‌است. این لباس توانایی منعکس کردن احساسات درونی انسان به دنیای بیرون را دارد. با استفاده از حافظه تصویری این لباس می‌تواند متناسب با احساسات درونی ما تغییر شکل دهد.

لباس‌های Dis.appear

یکی دیگر از لباس‌های هوشمند کاپشنی است، که ترزا لوسر Theresa Lusser طراحی کرده است. این لباس مجهز به یک شتاب سنج است، که با شروع حرکت شخص LEDها را فعال می‌کند؛ در نتیجه در زمان حرکت این LEDها روشن می‌شوند و وقتی شخص می‌ایستد خاموش می‌شوند.

لباس‌های خواب هوشمند آندر آرمِر Under Armour

برند آندر آرمر با همکاری تام بردی Tom Brady، که خواب به اندازه و با کیفیت را یکی از مهم‌ترین بخش‌های رژیم تمرینی خود می‌داند؛ لباس‌خواب‌هایی طراحی و تولید کرده که خواب فرد را بهبود می‌بخشد.

در این لباس‌ها از فناوری ذرات بیوسرامیک استفاده شده‌است. این ذرات موج‌های فروسرخ ساطع شده از بدن را جذب می‌کند، آن‌ها را به دورترین نقاط بازتاب می‌کند و خواب انسان را بهبود می‌بخشد.

ابزارهای مورد استفاده در منسوجات الکتریکی

ابزار‌هایی مانند دیودها، باتری، مدارها، انواع سیم، GPS، LED و فلزات رسانا در ساخت منسوجات هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثال‌هایی از استفاده و کاربرد این ابزار را در ساخت منسوجات الکتریکی باهم می‌خوانیم.

استفاده از LED

به عنوان مثال استفاده‌ی LED ها که در منسوجات هوشمند بسیار متداول است؛ می‌توان به لباسی اسکی که اسکی‌باز معروف William Hughes در سال 2012 پوشیده بود اشاره کرد. دراین لباس LEDهایی تعبیه شده بود، که در تاریکی شب این LEDها روشن شدند صحنه‌ای تماشایی از اسکی این ورزشکار پدید آوردند.

استفاده ازGPS

استفاده ازGPS‌ها هم در پوشاک هوشمند تقربیا رایج است؛ نمونه‌ای از کارایی این ابزار الکتریکی لباس و اکسسوری‌هایی است، که داخل آن‌ها GPS جاسازی شده‌است. به منظور پیدا کردن این وسایل از این تکنولوژی استفاده می‌شود.

استفاده از الیاف فلزات

استفاده از الیاف فلزات در E-Textiles نیز نقش مهم و چشمگیری در این زمینه دارد. به عنوان مثال می‌توان به پارچه‌ی لَمه اشاره کرد؛ این پارچه با ترکیب نایلون و الیاف فلزی ساخته می‌شود سطح بازتابنده و درخشان این پارچه به دلیل وجود الیاف فلزات و خاصیت کشسانی آن، به دلیل وجود نایلون در این پارچه است.

استفاده از فلزات رسانا

فیبرترونیک‌ها الیاف رسانایی هستند که شامل مخلوط فلزات و الیاف نساجی می‌شوند. این الیاف به منظور ایجاد رسانایی یا نیمه رسانایی با یکدیگر مخلوط می‌شوند. فیبرترونیک‌ها قابلیت بافته‌شدن یا دوخته‌شدن در پارچه‌ را دارند؛ در نتیجه از آن‌ها برای ایجاد خواص رسانایی در منسوجات هوشمند استفاده می‌شود.

علاوه بر این، این الیاف خیلی سبک‌تر و انعطاف‌پذیر‌تر از سیم‌های فلزی هستند. یکی از موارد کاربرد این الیاف استفاده از آن‌ها برای لباس‌های  پلیسی ضدشوک الکتریکی است.

منسوجات هوشمند در صنعت‌های دیگر

ویژگی  و کاربرد‌های منسوجات هوشمند سبب شده این منسوجات کاربرد‌های منحصر‌به‌فردی نه تنها در صنعت مُد بلکه در پزشکی، معماری و حتی سرگرمی ارائه دهند. به عنوان مثال داخل برخی از این منسوجات فرستنده‌ و گیرنده‌های مادون قرمز تعبیه شده که امکان ارتباط بی‌سیم را فراهم می‌کند؛ از این تکنولوژی در حال حاضر در زمینه نظامی، پزشکی و معماری استفاده ‌می‌شود.

لباس‌هایی با قابلیت تغییر رنگ، پوشاک دارای صفحه کلید و صفحه نمایش هوشمند جهت ارسال و خواندن پیامک و پخش موسیقی، پارچه‌هایی برای دفاتر اداری و یا حتی منازل برای تنظیم روشنایی و دما و کنترل‌های تلویزیون که بر روی دسته مبل‌ها قرار گرفته‌اند، مثال‌هایی از پیشرفت صنعت نساجی در این زمینه است.

در این مقاله ما راجب چند منسوج و لباس هوشمند به شما صحبت کردیم؛ اما نکته قابل توجه سرعت پیشرفت و گستردگی محصولات این تکنولوژی است. انتظار می‌رود در سال‌های آینده لباس‌های هوشمند به پوشاک روزمره ما تبدیل شوند، به همین دلیل آشنایی با این پوشاک می‌تواند مفید باشد.